-
[1]> Ο Όμιλος Φιλόμουσων
Η αθλητική ιστορία της Θεσσαλονίκης ξεκινάει με τον Όμιλο
Φιλόμουσων. Μεταξύ των πρώτων μελών και ιδρυτών του Ομίλου
υπήρξαν οι κ.κ. Γρηγοριάδης, Χάλας, Τσιατσιαπάς, Ξανθίδης,
Κοντορέπας, Τσακιράκης, αδελφοί Μάνου, αδελφοί Καλού,
αδελφοί Ζουμετίκου, Οικονόμου, Μπάλλας, Διβόλης, Δίγκας,
Καμπίτογλου, Δημάδης, Μωραιτόπουλος κ.ά. Ο Όμιλος ήταν
από τα λίγο εκείνα σωματεία στα οποία μετά δυσκολίας
μπορούσε να γίνει κανείς μέλος! Για να γινόταν κάποιος
μέλος απαιτούνταν μυστική ψηφοφορία των μελών! Την
εποχή άλλωστε εκείνη θεωρείτο τιμή να ανήκει κανείς στον
"Όμιλο Φιλόμουσων". Στις 12 Φεβρουαρίου 1900, ο Όμιλος
έδωσε την πρώτη παράσταση στο τότε Παρθεναγωγείο με θέμα
"Σαμψών και Δαλιδά". Για να γίνει αυτή η παράσταση
εργάστηκαν όλοι οι τότε παράγοντες και οι πρώτοι
ερασιτέχνες ηθοποιοί! Οι πρώτοι πόροι του ομίλου υπήρξαν
από τους γενναίους εράνους των μελών του. Τον Μάρτιο του
1900 ιδρύθηκε το μουσικό τμήμα του Ομίλου με διδάσκαλο
τον Αθ. Μάνο. Αργότερα προσλήφθησαν και οι
μουσικοδιδάσκαλοι Σήμας και Πέργουλας. Στις 22 Ιουλίου
του 1902, ο Όμιλος έδωσε την πρώτη του συναυλία στην
αίθουσα Ολύμπια, η οποία και πέτυχε απόλυτα. Την ίδια
χρονιά ο Όμιλος αποκτάει αθλητικό τμήμα και με συνεννόηση
με την Ελληνική κοινότητα της Θεσσαλονίκης παραχωρούνται
οι χώροι του γυμναστηρίου της κοινότητας. Το 1908 ο γιος
του τότε δημάρχου Χαμδή Βέη διοργάνωσε την μεγάλη γιορτή
της πόλης. Στην γιορτή αυτή έλαβε μέρος και ο σύλλογος
"Φιλόμουσων", ο οποίος με μαντολινάτα αντιπροσώπευε την
ελληνική κοινωνία. Ο Όμιλος για να ικανοποιήσει τον
ενθουσιασμό των αθλητών του ίδρυσε και ναυτικό τμήμα. Οι
αθλητές - κολυμβητές ξεντύνονταν στην αίθουσα του θεάτρου
"Ζευς" και έπεφταν στην ανοιχτή θάλασσα η οποία ήταν
απέναντι από τα γραφεία τους. Οι κολυμβητές τότε
διακρίνονταν ιδιαίτερα και πήραν μέρος σε πολλές επίσημες
εκδηλώσεις.
Από τις πρώτες μέρες της ιδρύσεώς του ο Όμιλος και πριν
ακόμα ενισχυθεί οικονομικά διοργάνωνε συχνά εκδρομές στα
περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Οι εκδρομές αυτές είχαν σκοπό
την αναψυχή, αλλά προοριζόταν να φέρνουν τον αδελφικό
χαιρετισμό των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης προς τους Έλληνες
της υπαίθρου. Εκδρομές γινότανε προς την Μακεδονία.
Επίσης διοργάνωνε τακτικές εκδρομές προς το Ασβεστοχώρι,
τον Χορτιάτη, στα Βασιλικά κ.α. Σκοπός των εκδρομέων ήταν
να γνωρίσουν τα θέλγητρα της Μακεδονικής Πατρίδας με τα
πυκνά δάση, τα κρύα νερά της, τους γαλάζιους ορίζοντες,
τα αρχαία μνημεία της. Ακόμη ο Όμιλος διοργάνωσε και
εκδρομές ατμοπλοϊκώς στο Λιτόχωρο και Κατερίνη και έλαβε
μέρος στην μεγάλη σιδηροδρομική εκδρομή του 1907 κατά την
οποία σύσσωμος ο Ελληνισμός των Θεσσαλονικέων, της
Κοζάνης, του Μοναστηρίου, συναντήθηκε στη Βέροια.
Το τμήμα όμως το οποίο παρέσυρε όλα σχεδόν τα μέλη του
Ομίλου ήταν το ποδοσφαιρικό. Το πότε μπήκε το ποδόσφαιρο
στην Θεσσαλονίκη είναι άγνωστο. Πάντως από τις αφηγήσεις
των παλιών η εμφάνιση του ποδοσφαίρου στην πόλη έγινε
πιθανότατα από τους αδελφούς Καούκη, οι οποίοι μαζί με
τους Κόβου, Τιάνο και άλλους, ίδρυσαν την "Ουνιόν Σπορτιβ"
η οποία αποτελούνταν βασικά από ξένους (εβραίους). <[1]
-
[2]> Στην Ελλάδα το ποδόσφαιρο άρχισε να εμφανίζεται λίγο
πριν από τις αρχές του 20ού αιώνα, και μάλιστα στη
Θεσσαλονίκη, όπου, ξένοι που βρίσκονταν εκεί συγκρότησαν
την πρώτη ομάδα, την Ουνιόν Σπορτίβ. <[2]
-
[1]> Ο Όμιλος "Φιλόμουσων" είχε φτιάξει τότε ισχυρή ομάδα
και ήταν το φόβητρο εκείνη την εποχή! Την ποδοσφαιρική
ομάδα αποτελούσαν οι Πίνδος, Τορνιβούκας,
Παπαβασιλειου, Τέγος, Καλός, Βαπόρης, Σαμαράς.
Κοσμόπουλος, Σωτηριάδης, Καραγκουνιδης, Λιοντας, Διβόλης,
'Aμποτ, Χρυσίδης κ.α. Οι προπονήσεις της ομάδος γινότανε
μπροστά από τον χώρο του Παπαφείου.
Το 1905 στις 23 Απριλίου, ο Όμιλος για πρώτη φορά
αντιμετώπισε σε επίσημο αγώνα την Ουνιόν Σπορτίφ την
οποία και νίκησε με 3-0 σκορπώντας ρίγη ενθουσιασμού
στους Έλληνες της πόλης. Η ομάδα του Ομίλου είχε
κυανόλευκη στολή. Το 1906 ο Όμιλος ήταν στις δόξες του.
Τότε κηρύχθηκαν οι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες των Αθηνών.
Ο Όμιλος σκέφθηκε ότι σε αυτήν την παγκόσμια αθλητική
οργάνωση έπρεπε να παρουσιαστεί και ο Ελληνισμός της
Μακεδονίας. Έπρεπε να φανεί η εκπολιτιστική δύναμη και η
υπεροχή του ελληνικού στοιχείου. Ο Όμιλος έστειλε στην
Αθήνα την ποδοσφαιρική του ομάδα και ομάδα αθλητών, οι
οποίοι, όμως, φορούσαν μαύρα ρούχα σε ένδειξη πένθους γιο
τον αλύτρωτο Ελληνισμό! Οι αθλητές αναχώρησαν με τις
ευχές του Ελληνισμού της Θεσσαλονίκης και έγιναν μάλιστα
δεκτοί με ενθουσιασμό από το Δήμαρχο Βόλου και στην Αθήνα
όπου τους επιφυλάχθηκε ιδιαίτερη υποδοχή. Τους αθλητές
συνόδευσε και η Φιλαρμονική του Συλλόγου Μοναστηρίου το
πλοίο δε που μετέφερε τους αθλητές είχε σημαιοστολιστεί.
Η ποδοσφαιρική ομάδα του Ομίλου αγωνίστηκε με την ομάδα
του Εθνικού Αθηνών (0-4) και των 'Aγγλων της Σμύρνης (0-
9). Επειδή όμως η επιτροπή απέκλεισε τον Εθνικό έδωσε την
τρίτη νίκη στην ομάδα των Φιλόμουσων. Το βραβείο έφερε
την υπογραφή του τότε διαδόχου Κωνσταντίνου. Δυστυχώς το
βραβείο αυτό καταστράφηκε στην πυρκαγιά του 1917. Μία
ομάδα αθλητών του ομίλου ζήτησε και πέτυχε την παραχώρηση
χώρου στα Ξυλάδικα για την δημιουργία αθλητικού κέντρου.
Το 1906 ο Όμιλος βρισκόταν στο ζενίθ της δράσης του.
Δυστυχώς, όμως, αθλητές και παίκτες έπεσαν στη συνέχεια
στο βασικό παράπτωμα της φυλής μας. την διχόνοια!
Το 1907 ο Όμιλος διαλύθηκε... σταμάτησαν οι
εκδρομές, το ποδόσφαιρο δε γυμναζόταν μεθοδικά, η ναυτική
ομάδα διαλύθηκε. Παρατηρήθηκε διάσταση και διάσπαση
μεταξύ των μελών κυρίως των παλαιών και νέων. Στη
συνεχεία επακολούθησε η διάλυση της Φιλαρμονικής, της
χορωδίας και επήλθε οικονομικός μαρασμός.
Το 1908 ο Όμιλος έπαψε να υφίσταται παραδίδοντας τη σκυτάλη
στο αθλητικό κομμάτι του συλλόγου.
----------------------------
Στις 29 Νοεμβρίου 1908
----------------------------
συγκεντρώθηκαν οι Κ.Κατσανος, Α.Μάλτος, Δ. Κοντοράπας,
Αιμ. Κόπανος, Ι. Κυρου, Δ.Χατζόπουλος, Α. Κοσμόπουλος,
Γ. Σωτηριάδης, Γ. Βαπορη και άλλοι και υπέγραψαν το πρώτο
καταστατικό με 36 άρθρα του "Μακεδονικού Γυμναστικού Συλλόγου".
Ο πρώτος κανονισμός αποτελούμενος από 36 άρθρα ψηφίστηκε
στην γενική συνέλευση στις 29 Νοεμβρίου 1908.
Σκοπός του κανονισμού :
"Η εις άπασας τας κοινωνικάς τάξεις διάδοσης της Γυμναστικής
και η παρασκευή αθλητών"
Στόχοι:
- Η ίδρυση και συντήρηση γυμναστηρίου και οποιαδήποτε
άλλου χώρου αναγκαίου
- Η εκγύμναση των μελών του συλλόγου
- Η ενθάρρυνση της μαθητικής νεολαίας στη γυμναστική και
διοργάνωση μαθητικών αγώνων.
- Η διοργάνωση Πανμακεδονικών αγώνων και η ίδρυση
γυμναστικών συλλόγων σε όλη τη Μακεδονία.
Πρώτος πρόεδρος υπήρξε ο γιατρός Μάλτος (1908-1909).
Ο όρος "Μακεδονικός" όμως δεν άρεσε στις τουρκικές αρχές
και απαίτησαν την αλλαγή του. <[1]
-
[3]> Ο "Μακεδονικός Γυμναστικός Σύλλογος" έσπευσε να
συμμορφωθεί αναγκαστικά προς το νέο νόμο σωματείων των
Νεότουρκων, κατά τον οποίο κάθε ελληνικός σύλλογος της
Θεσσαλονίκης έπρεπε να περιέχει στον τίτλο του τη λέξη
"Οθωμανικός". Έτσι ο σύλλογος μετονομάστηκε "Οθωμανικός
Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος 'Ο Ηρακλής' - 1910".
Ποιος ήταν ο εμπνευστής της ονομασίας 'Ο Ηρακλής' δεν είναι
γνωστό. Ίσως τότε να πίστευαν ότι από το όνομα του ημίθεου
της ελληνικής μυθολογίας, οι τούρκικες αρχές θα έβλεπαν με
μεγαλύτερη ανεκτικότητα την ύπαρξη του ελληνικού αυτού
συλλόγου. <[3]
-
[1]> Οι αλλαγές στο καταστατικό έγιναν στις 13 Μαρτίου 1911
υπό την προεδρία του Ι. Κούσκουρα.
Έτσι το όνομα άλλαξε σε "Ελληνικός Γυμναστικός Σύλλογος
ο Ηρακλής". Είναι άγνωστο ποιος έδωσε το όνομα αυτό όπως
και το γιατί θεωρήθηκε ενοχλητικό ο όρος "Μακεδονικός"
και όχι το "Ελληνικός". <[1]
[1]:
http://users.uom.gr/~athang/ira_story.html
[2]:
http://www.aegean.gr/gympeir/podosfero.htm
[3]:
http://www.bluefans.info/iraklis/index.php?option=com_content&task=view&id=35&Itemid=74
-
Ηρακλής - 100 Χρόνια:
http://www.iraklis-fc.gr/
29 Νοεμβρίου 2008
