- Το Ευρύ Κοινό Μπροστά στις Αυριανές Εκλογές - Monday, June 22, 2009 2:02 PM - To: EECE, Antennas RG, /F/L/O/S/S/ - From: Petros Zimourtopoulos"
Το Ευρύ Κοινό Μπροστά στις Αυριανές Εκλογές
"Καθηγητές, Δάσκαλοι, Ερευνητές και άλλοι"
Αγαπητοί Φοιτητές, Συνάδελφοι, Μέλη του Τμήματός μας,
Στο Τμήμα μας, όπου στις αυριανές εκλογές συναντώνται για ΠΡΩΤΗ
φορά ένα πλήθος από Νέες, πρωτόγνωρες για όλους μας συνθήκες,
όπως:
- Η Εφαρμογή της Νομιμότητας
- Ο Νέος Σύλλογος Φοιτητών
- Οι Δύο Δυναμικοί Νέοι Υποψήφιοι Πρόεδροι
- Η Νέα 'Αμεση Ψηφοφορία από 1,311 εγγεγραμμένα Μέλη του Τμήματος
- Η Αποχή του 50% των Πολιτών από τις Ευρωεκλογές
βρίσκει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, ΠΛΗΡΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ το δοκίμιο
"The Role of the Professor" του Walter Noll που παρέλαβα
με e-mail, άγνωστο πως, από άγνωστο σε εμένα αποστολέα, προς
άγνωστους παραλήπτες, το διάβασα, είδα πως συμπυκνώνει όλα αυτά
που εν έτει 2009 ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ -από το 1982!- να μας ταλανίζουν
οπότε κάθισα, έβαλα τα δυνατά μου και με τη βοήθεια τριών
ηλεκτρονικών λεξικών το μετέφρασα, ευλπιστώντας πως θα μου
κάνετε την μεγάλη τιμή, αν δεν το μελετήσετε, τουλάχιστον
να το διαβάσετε:
"Καθηγητές, Δάσκαλοι, Ερευνητές και άλλοι"
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ [1]
Walter Noll [2]
Ομότιμος Καθηγητής Μαθηματικών
Carnegie Mellon University [3]
Αύγουστος 1992 - Αναθεώρηση Απρίλιος 1997
-
Αυτό το δοκίμιο έχει σκοπό να βοηθήσει όχι μόνο τους καθηγητές,
για να κατανοήσουν καλύτερα το ρόλο τους, αλλά και το ευρύ κοινό,
για να εκτιμήσει καλύτερα τον ρόλο αυτό. Το δοκίμιο είναι βέβαια
γραμμένο από τη σκοπιά ενός καθηγητή μαθηματικών, αλλά στην
πραγματικότητα αφορά όλους τους καθηγητές.
-
Όταν με ρωτούν τι κάνω για να ζήσω και τους απαντώ πως είμαι
καθηγητής, πάντοτε η ερώτηση που ακολουθεί είναι: "Και τι διδάσκετε;"
Κι αυτό δείχνει ότι για τους περισσότερους ανθρώπους, ένας
καθηγητής είναι απλώς ένας δάσκαλος μετ' επαίνων.
Η διοίκηση του πανεπιστημίου περιμένει από εμένα να κάνω έρευνα
καθώς επίσης και διδασκαλία, και αυτά υποτίθεται πως είναι τα
μόνα σημαντικά καθήκοντα ενός ακαδημαϊκού. Πράγματι, μερικές φορές
παίρνω ερωτηματολόγια στα οποία με ρωτούν πώς περνώ το χρόνο μου:
το ποσοστό που διαθέτω για τη "διδασκαλία" και το ποσοστό που διαθέτω
για την "έρευνα". Αισθάνομαι πολύ άβολα όταν είμαι υποχρεωμένος να
απαντήσω σε τέτοιες ερωτήσεις. Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι έχω
καταναλώσει το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής μου ζωής
μήτε "διδάσκοντας" μήτε "ερευνώντας", υπό την στενή τους έννοια:
Ήμουν μάλλον απασχολημένος, ως επί το πλείστον, με την
επαγγελματική συστηματοποίηση του αντικειμένου μου: τα μαθηματικά.
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ ενός δασκάλου, ενός ερευνητή,
και ενός γνήσιου καθηγητή. Επιτρέψτε μου λοιπόν να τις ξεκαθαρίσω.
Ο δάσκαλος επικεντρώνεται στους φοιτητές του. Καθήκον του
είναι να μεταφέρει ένα εντελώς προκαθορισμένο κορμό γνώσεων
στους φοιτητές του αλλά και να ανησυχεί όταν μήπως δεν το κάνει
αυτό κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κατά κανόνα ακολουθεί πιστά
ένα εγχειρίδιο και μια ορισμένη "διδακτέα ύλη". Ένα πολύ
σημαντικό μέρος της δουλειάς του είναι να δίνει στους φοιτητές
του εργασίες για το σπίτι και να τους βάζει τεστ για να
δει πόσα έχουν μάθει από εκείνα που τους είπε. Δίνει σημασία
στο τι σκέφτονται οι φοιτητές του γι αυτόν και την απόδοσή του.
Και συμμερίζεται την ανησυχία των φοιτητών του για τους
βαθμούς τους.
Ο καθηγητής επικεντρώνεται στο αντικείμενό του. "Ζει" το
αντικείμενό του και δεν μπορεί εύκολα να αποκοπεί από αυτό,
ακόμα κι όταν πέφτει ξάγρυπνος στο κρεβάτι ή πάει διακοπές.
Αναδημιουργεί στο μυαλό του το αντικείμενό του, κάθε φορά που
δίνει μια διάλεξη γι αυτό. Όταν ξεκινά τις παραδόσεις ενός
μαθήματός του δεν μπορεί να ξέρει, πως ακριβώς και με ποια
σειρά θα παρουσιάσει την ύλη. Ακόμα και στη μέση της σειράς των
παραδόσεων μπορεί να αλλάξει γνώμη για το ποια ύλη θα συμπεριλάβει
ή θα αποκλείσει. Πάντοτε προσπαθεί να βρει έναν νέο τρόπο
προσέγγισης και μια καλύτερη, βαθύτερη θεώρηση του αντικειμένου
των παραδόσεών του. Σχεδόν ποτέ του δεν δίνει
μια σειρά παραδόσεων με τον ίδιο τρόπο δυο φορές, και
θεωρεί κατάρα το να είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει ένα
εγχειρίδιο και μια διδακτέα ύλη. Ευχαριστείται αν μερικοί
σπουδαστές του παρακολουθούν και εκτιμούν τις προσπάθειές
του, αλλά δυσαρεστείται με τις εργασίες στο σπίτι, τα τεστ
και τους βαθμούς. Όπως το έθεσε ο διάσημος Βρετανός
μαθηματικός G.H. Hardy στο βιβλίο του "Απολογία Μαθηματικού" [4]:
'Μισώ τη "διδασκαλία", το ότι έπρεπε να κάνω πολύ λίγα ...
Αγαπώ τις διαλέξεις, και έχω δώσει πολλές διαλέξεις σε
εξαιρετικά προικισμένα ακροατήρια ...'
Ο ερευνητής επικεντρώνεται στην ανακάλυψη νέων αποτελεσμάτων.
Είναι ο δημιουργός νέας γνώσης. Ο εφιάλτης του είναι να
κολλήσει στην έρευνά του ή να μάθει πως ό,τι έχει βρει είχε
ήδη ανακαλυφθεί μόλις λίγο πριν από κάποιον άλλον. Γι αυτόν
η προτεραιότητα είναι πολύ σημαντική και θα τον παρασύρει
μερικές φορές σε μια βιαστική, ανώριμη, δημοσίευση.
Ο καθηγητής επικεντρώνεται, από την άλλη πλευρά, στην κατανόηση,
στην πρόσκτηση βαθύτερης επίγνωσης, στην κρίση της σημασίας,
και στην οργάνωση της παλαιάς γνώσης. Ενοχλείται από τη συσσώρευση
αναφομοίωτων και ανεπαρκώς κατανοητών νέων αποτελεσμάτων.
Δεν είναι ευτυχής μέχρις ότου να είναι σε θέση να εντάξει τα
αποτελέσματα αυτά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Είναι ευτυχής εάν
μπορεί να βρει ένα νέο εννοιολογικό πλαίσιο στο οποίο να
ενοποιήσει και να απλοποιήσει τα αποτελέσματα που έχουν βρεθεί
από τον ερευνητή. Πριν πάει για δημοσίευση, αφήνει τις ιδέες
του να ωριμάσουν. Η προτεραιότητα δεν αποτελεί κάποιο ζήτημα για
αυτόν.
Εγώ και οι περισσότεροι από τους συναδέλφους μου είναι δάσκαλοι
και ερευνητές όπως επίσης και καθηγητές με τις έννοιες που
περιγράφτηκαν πιο πάνω. Οι περισσότεροι είναι πολύ καλοί
καθηγητές, αλλά πολλοί είναι μόνο μέτριοι δάσκαλοι ή μόλις
επαρκείς ερευνητές. Ξέρω μόνο έναν που είναι πολύ καλός
και στις τρεις κατηγορίες.
Στον Οδηγό Προσωπικού αυτού του Πανεπιστημίου, στα
"Κριτήρια Πρόσληψης Προσωπικού", δεν μπορώ να βρω σχεδόν
τίποτα που να συγγενεύει με τον τρόπο επαγγελματικής
συστηματοποίησης ενός αντικειμένου, υπό την έννοια που
περιγράφτηκε παραπάνω. Μια τέτοια επαγγελματική
συστηματοποίηση σπανίως απολαμβάνει μεγάλης αναγνώρισης.
Οι περισσότερες επιβραβεύσεις στο ακαδημαϊκό περιβάλλον
πηγαίνουν σε εκείνους που διαπρέπουν στην έρευνα ή στη διδασκαλία.
Πιστεύω ότι αυτό πρέπει να έχει μερικές κακές παρενέργειες.
Η έμφαση στην έρευνα έχει οδηγήσει στο γνωστό φαινόμενο
"δημοσίευε ή εξαφανίσου". Έχει οδηγήσει στην υπερβολική ειδίκευση.
Ένα νέο μέλος του προσωπικού παίρνει προαγωγή επειδή οι
συστατικές επιστολές λένε ότι είναι "ένας από τους καλύτερους
στον τομέα του"· αλλά ο τομέας του μπορεί να είναι τόσο στενός
που να υπάρχουν μόνο δέκα άνθρωποι στον κόσμο που εργάζονται
σ' αυτόν, και λίγοι εκτός του μικρού αυτού κύκλου μπορούν
να κατανοήσουν τα "νέα αποτελέσματα" που έχει βρει το μέλος
αυτό του προσωπικού. Στα μαθηματικά, είναι εύκολο να καταφέρεις
να δημοσιευθεί μια εργασία που να περιέχει νέα αποτελέσματα,
ασχέτως με το πόσο ασαφή και ασήμαντα είναι. Εργασίες που
παρουσιάζουν σημαντικές νέες προοπτικές συχνά απορρίπτονται
επειδή δεν περιέχουν "κανένα νέο αποτέλεσμα".
Τα τελευταία χρόνια, τα νέα μέλη του προσωπικού ενθαρρύνονται,
ολοένα και περισσότερο, να δώσουν προσοχή στη διδασκαλία,
ιδίως μετά που έγιναν της μόδας οι αξιολογήσεις των μαθημάτων
του προσωπικού. Αυτό έχει κάνει τη διδασκαλία έναν διαγωνισμό
ολοένα και περισσότερης δημοτικότητας, και έχει συχνά οδηγήσει
στην έκπτωση των στάνταρτ και στο φούσκωμα των βαθμών.
Οι περισσότεροι φοιτητές δεν γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ ενός
δασκάλου και ενός καθηγητή. Οι φοιτητές νομίζουν πως θα
αντιμετωπισθούν στο Κολέγιο κατά τον ίδιο τρόπο που τους
συμπεριφέρονταν στο Γυμνάσιο. Δεν ξέρουν πως στο Κολέγιο
θα πρέπει να γίνουν οι ίδιοι δάσκαλοι του εαυτού τους.
Οι λόγοι για την πιεστική προώθηση μόνον προς την έρευνα και τη
διδασκαλία μπορεί να είναι, εν μέρει τουλάχιστον, οικονομικοί.
Οι ακαδημαϊκοί ενθαρρύνονται όπως διαγκωνίζονται για
επιχορηγήσεις ερευνητικών προγραμμάτων. Οι υπηρεσίες
χρηματοδοτήσεων θέλουν προτάσεις που να περιέχουν στρατηγικές
για τη λήψη συγκεκριμένων "αποτελεσμάτων". Όσον αφορά την
πιεστική προώθηση προς την "διδασκαλία", η ακόλουθη ανάλυση
από την Camille Paglia στο Φιλολογικό Ένθετο των Times
της 22ας Μαΐου 1992 [5], αν και άδικη για πολλούς γονείς και
σπουδαστές, μπορεί να περιέχει κάποια αλήθεια:
"Δεδομένου ότι οι δαπάνες συνεχίζουν να αυξάνονται,
[τα κολέγια έχουν] καθιερώσει μια αυστηρά εμπορική σχέση
με τους γονείς. Ζητήματα διανόησης [πιάστε] πίσω κάθισμα
στο βασικό ζήτημα: Εξασφάλιση 'ευχάριστου χρόνου' για τους
φοιτητές με γονείς που πληρώνουν".
Κάποιος μπορεί να αντιτείνει ότι χρειαζόμαστε μόνο τους
ερευνητές και τους δασκάλους, και ότι οι καθηγητές είναι
περιττοί. Δεν συμφωνώ επειδή θεωρώ ότι ο καθηγητής
είναι ο μεσολαβητής ανάμεσα στον ερευνητή και τον δάσκαλο.
Χωρίς την επιρροή του καθηγητή, το σχολικό πρόγραμμα σπουδών
του δασκάλου σύντομα θα γινόταν όλο και περισσότερο ξεπερασμένο
και άψυχο. Ακόμα και τώρα, πολλοί από τους ανθρώπους που γράφουν
εγχειρίδια για στοιχειώδη μαθήματα στα μαθηματικά είναι
καλαμαράδες που έχουν μόνο μια πολύ ρηχή κατανόηση των θεμάτων
περί των οποίων γράφουν. Οι δάσκαλοι που επιλέγουν τα
βιβλία αυτά συχνά δεν ξέρουν πιο πολλά, και η επιτυχία πωλήσεων
των βιβλίων αυτών εξαρτάται περισσότερο από το πλήθος των
τεχνασμάτων των επιστημόνων που είναι ειδικοί σε θέματα παιδείας
παρά στη αξιοπιστία του περιεχομένου. Οι ακαδημαϊκοί είναι
απίθανο να αυξήσουν την αξία τους συγγράφοντας στοιχειώδη
εγχειρίδια.
Χωρίς να ακούει τον καθηγητή, ο ερευνητής σύντομα θα γίνει
ένας στενά ειδικευμένος που χάνει όλη την επαφή με την
υπόλοιπη επιστήμη. Τα "αποτελέσματα" που βρίσκονται από τον
ερευνητή, αν δεν έχουν κριτικά εξεταστεί, ταξινομηθεί,
και τακτοποιηθεί σε ένα συνεπές πλαίσιο από τον καθηγητή,
θα είναι μικρής αξίας.
Πιστεύω ότι είναι αδύνατο να είναι κάποιος καλός δάσκαλος
μη όντας κάτι λίγο από καθηγητής, υπό την έννοια να έχει κάποιο
πάθος για το αντικείμενο. Η λυπηρή κατάσταση της μαθηματικής
εκπαίδευσης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή μας, προκαλείται,
τουλάχιστον εν μέρει, από το γεγονός ότι πολύ λίγοι δάσκαλοι
έχουν κάποιο τέτοιο πάθος. Πιστεύω επίσης ότι είναι αδύνατο
να είναι ένας ερευνητής καλός χωρίς να είναι κάτι λίγο από έναν
καθηγητή, επειδή η έρευνα δεν μπορεί να είναι καλή εκτός
κι αν συγγενεύει με κάτι μεγαλύτερο από αυτή την ίδια.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Φιλικά,
Πέτρος Ζιμουρτόπουλος
[1] The Role of the Professor
[2] Walter Noll
[3] Carnegie Mellon University
[4] Hardy, G. H., "Mathematician's Apology", 1940, p.48
[5] Κατά πάσα πιθανότητα είναι το δοκίμιο:
"The Nursery-School Campus:
The Corrupting of the Humanities in the U.S." *
Τhe London Times Literary Supplement, 1992
το οποίο περιλαμβάνεται και στο
"VAMPS & TRAMPS: New Essays"
Paglia, Camille. Vintage Books, 1994, p.97
Ένα απόσπασμα του οποίου υπάρχει και εδώ
*
Η Διαδικασία Εκμαυλισμού Γραμμάτων και Τεχνών στις Ηνωμένες Πολιτείες
Το Βρεφονηπιακό Πανεπιστήμιο
-
